دینداری در نسلهای مختلف (مطالعه موردی شهرستان ساری)

دین یکی از پدیده­های اجتماعی است که در فرآیندی تعاملی با جامعه بر آن تاثیر می گذارد و از آن متاثر می­شود. در جامعه دینی ایران که قوانین و هنجارهای آن برگرفته از دستورات و ارزش های دینی است، پژوهش و تحقیقات در حوزه دین و دین داری دغدغه بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان است. در این مقاله به بررسی تطبیقی میزان دین داری، در سه نسل از افراد در شهر ساری، بر اساس ابعاد دین داری گلاین و استارک، مبادرت شده است: نسل اول، نسل قبل از انقلاب (متولدین 1320 تا 1340)؛ نسل دوم، نسل انقلاب (متولدین 1341 تا 1355)؛ و نسل سوم نسل بعد از انقلاب (متولدین 1356تا 1370) و تعداد جمعیت نمونه 380 نفر است. بر اساس نتایج حاصله سلسله­مراتب ابعاد دین داری عبارتند از: تجربه دینی، آگاهی دینی، ارزش­های دینی، اخلاق دینی و در نهایت انجام مناسک دین داری. همچنین برای بررسی معنی داری تفاوت های بین­نسلی، از روش آماری آنوا استفاده شده است، که نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که میزان دین داری نسل اول در دو بعد باور دینی و مناسک دینی، به صورت معنی­داری بیشتر از دو نسل بعدی است. بنابراین نتایج به دست آمده تا حدودی تاییدکننده دیدگاه اینگلهارت است، مبنی بر تفاوت نسلی مبنی بر چرخه زندگی و پیشرفت جوامع. همچنین در سنجش ارزش های عرفی­گرا در سه نسل مشخص شد که اگرچه به طور کلی میزان تمایل به ارزش های عرفی­گرا در جامعه کم است، نسل سوم نسبت به دو نسل قبل از خود تمایلات عرفی گرایانه بیشتری دارد. بنابراین در این مقاله از طرف دیگر درصدد برآمده ایم تا وضعیت دین داری افراد را در ابعاد مختلف  مقایسه کنیم تا مشاهده کنیم آیا تئوری جیمز، مبنی بر شخصی شدن دین در جوامع جدید، و نظریه برگر، مبنی بر سکولاریسم اجتماعی و فردی در این جامعه آماری، توضیح پذیر است؟ نتیجه گویای این است که این تحولات در ایران نیز در حال وقوع است و انسان ها زندگی دینی­ای را دنبال می­کنند که حول محور حال شخصی می چرخد که به تعبیر جیمز حیات دینی دستِ ­اول است و مطابق دیدگاه برگر مبنی بر سکولاریسم اجتماعی تاحدودی قابل توضیح است.